Really nice analysis, unfortunately in Turkish - sorry English readers Translate this
https://duyguadem.wordpress.com/2017/02/21/bora-fuzesi-khan-missile-gorundu/
BORA (Khan Missile) ve BORA-2 Füzesi
Bora Füzesi resmi olarak SSM tarafından açıklandıktan hemen sonra ülke gündemine oturdu. İnsanları heyecanlandırdı, çok haber yapıldı. Neyin ne olduğu resmi olarak açıklanmadığı halde medya bunu Roma’yı vurabilecek en az 1000 km menzilli balistik füze olarak tanıttı. Hatta uzun menzilli hava savunma füzesi (!) olduğu şeklinde alakasız, bilgiden yoksun haberler bile yapıldı. Gerçek özellikleri ve ilk görselleri ise Abu Dabi’de düzenlenen savunma sanayii fuarı IDEX 2017’de yayınlandı.
Esasında Bora Füzesi, Roketsan ve CPMIEC tarafından geliştirilen, kara kuvvetlerine destek amacıyla kullanılan kısa menzilli taktik balistik füzedir. 280 km menzili vardır. İlk kez 2017’de resmi açıklamayla duyurulmuştur ancak envantere 2014’ten itibaren girdiğine dair güvenilir bilgiler vardır. Taktik balistik füzelerin hedef tipleri teröristler veya düşman askerleri değildir, sabit ve önemli tesislerin vurulmasında tercih edilirler.
Bora ve B611M
BORA Füzesinin Özellikleri
470 kg yükü (savaş başlığı) 280 km uzağa taşıyabilecek, Mach 5 hızında, 61 cm çapında, tek kademeli motora sahip, yörüngeye yakın yükselebilen, ihraç adı Khan, Türkiye’deki adı Bora, 2500 kg ağırlıkta, hedeften sapma payı 50 metrenin altında ancak füzenin daha hassas vuruş yapabildiği, CEP değerinin 10 metrenin altında olduğuna yönelik söylentiler var.
MTCR (Missile Technology Control Regime) anlaşmasına göre 500 kg’lık bir yükü 300 km’den fazla menzile ulaştırabilecek füzelerin başka ülkelere satışı ve teknoloji transferi yapılması yasaktır. 35 ülkenin imzalamış olduğu bu anlaşmada Türkiye’nin de imzası vardır. Bora’nın menzili 300 km altında olduğu için MTCR’yi ihlâl etmeden bu füzeyi istediğimiz ülkeye satabiliriz. Savunma sanayimize yeni bir ihraç ürünü daha eklendi. Bora füzesi IDEF 2017 fuarında İstanbul’da sergilendi.
Diğer bir husus şudur ki, MTCR’nin çizdiği 500 kg’lık savaş yükünü (savaş başlığı) 300 km’ye ulaştırma kabiliyeti ile sınırlandırılan füze ihracına uygun geliştirilen Khan füzesi menzilinin 500 kg savaş başlığı taşımadan 360-400 km’ye kadar ulaşabileceğini söyleyebiliriz.
Bora Füzesi tek kademeli olduğu için tek kademeli balistik füzelerin çıkabileceği optimum menzil 1000 km civarıdır. Daha yüksek menzil için iki-üç hatta daha çok kademe, bu kademelere uygun füze motoru geliştirmek gerekir. Bu nedenle ihraç versiyonu Khan olan Bora füzesinin 500, 800 km ve 1000 km’lik varyasyonları da olduğunu zamanı gelince resmi açıklamayla duyarız diye ümit ediyorum.
İhracat Potansiyeli ve Muhtemel Varyasyonlar
İhraç versiyonu Khan füzesi, birçok ülkeye satılabilir. Özellikle küçük ülkeler için ideal. Mesela Ermenistan’ın 280 km menzilli İskender-E füzeleri Azerbaycan için ciddi tehdittir. Azerbaycan’a Rusya dahil hiçbir ülkenin balistik kabiliyetlere sahip füze satmak istemediğini ve elindeki en yüksek menzilli füzenin Roketsan yapımı 120-150 km menzilli TR-300 Kasırga olduğunu biliyoruz. Eğer Azerbaycan yeterince Khan füzesi temin ederse Kafkasya’da ciddi bir stratejik güç ve caydırıcılık kazanacaktır. Khan füzesine sahip olan Azerbaycan, Ermenistan’ın tamamını, Rusya’nın Kafkasya topraklarını, İran’da Tahran’ı vurabilecek kabiliyete erişmiş olacaktır ki bu dengeleri ne kadar değiştireceğini şimdiden göstermektedir. Aynı şekilde Çin ve Hindistan gibi dev pazarların doğalgaz tedarikçisi olan Türkmenistan da bu füzelere sahip olursa Afganistan’dan gelecek terör tehditlerine karşı daha emin olabilir ve ayrıca kendi topraklarından Tahran’a kadar ulaşacak balistik füze kabiliyeti kazanır.
2018nc yılın Haziran ayında Azerbaycan Savunma Bakanı Zakir Hasanov, Bora Füzesi’nin Azercaycan Ordusu’nun dikkat merkezinde olduğunu söyledi. Azerbaycan aynı yıl Belarus üretimi POLONEZ ile İsrail üretimi LORA füzesi aldı. Bora’ya ihtiyaç kalmadığını söyleyebiliriz.
Bora Füzesi kumanda ekranında füzenin izlediği rota (35 km (maksimum 40 km) irtifa 280 km menzil)
TSK Envanterinde Kaç Tane Bora Füzesi Var?
Milli güvenlik ile ilgili olan envanterdeki Bora Füzesi sayısının toplamda kaç tane olduğu ile ilgili bilgi medya ile paylaşılmadı. Sadece 2017 yılında envantere giren Bora Füzesi sayısının 50’den fazla olduğu açıklandı.
Füze her ne kadar Çin ile birge yapılan füze geliştirme çalışmalarının bir çalışması olsa dahi Roketsan bu süreçte birçok test yapmıştır. Bu testlerde onlarca füze harcanması ürün geliştirme süreçlerinin doğası gereği olağandır ve envantere girecek füze sayısı hakkında fikir verebilir.
Bora-2 Füzesi Üzerine
SSB Başkanı İsmail Demir, Bora Füzesi’nin farklı versiyonları olduğunu söyledi ancak detay vermedi. Bora Füzesi’nin Çin yapımı B611M ile hemen hemen aynı olduğu göz önüne alınınca Çin’in Myanmar ve Katar’a ihraç ettiği 400 km menzilli SY-400 kısa menzilli balistik füzesi gibi 400 km menzilli versiyonu olabileceği söylenebilir. SY-400 balistik füzesi, DF-12’nin ihraç versiyonu olan BP-12A füzesini kullanmaktadır. BP-12A, B611M ve Bora (hatta İsrail’in Lora füzesi) performans ve geometri babında birbirine çok benzemekle birlikte ufak yapısal farklılıkları vardır. Bora, farklı konfigürasyonlarla özelleştirilebilir.
Güney Kore de Türkiye gibi füze geliştirme çalışmalarına geç başlayan bir ülke. Güney Kore’nin füze teknolojisi Türkiye’den 3-5 yıl ilerde. Aşağıdaki Güney Kore füzelerinden HYUNMOO-2B, Bora Füzesi’nin muhtemel özelliklerini barındırıyor. HYUNMOO-2C ise Bora’dan sonra açıklanacak füzenin nasıl olacağı hakkında fikir veriyor. (Konuyla alakalı olmasa da Roketsan’da sadece Türkler çalışabilir ama Güney Kore ve Çin’li mühendislerin de çalıştığı gizlenmiyor. Güney Kore ile Altay tankının zırhı için, Çin ile füzeler üzerine.)
Daha fazla bilgi için TolgaOzbek.com kanalının Bora üzerine şu
söyleşisini izleyebilirsiniz.
Bora Füzesi Hangi Harekâtlarda Kullanıldı?
Türk Silahlı Kuvvetlerinin 2019’un Mayıs ayında Irak’ın kuzeyinde başlattığı Pençe Harekatı’nda yerli balistik füze ‘BORA’ ilk kez gerçek bir operasyonda, gerçek bir hedefe atış yaparak harekât tecrübesi kazanan sistemlerimiz arasına girmiştir. Gerçek harekât ortamında bir silahın kullanılması “combat proven” olarak adlandırılır ve silah ihracatını kolaylaştıran bir parametredir.
260119 tarihli gelişme: BORA füze sistemlerinin etkin olarak görevde ve tüm fonksiyonlarıyla faal durumda kalması ihtiyacını karşılayacak
BORA Füze Sistemi Lojistik Destek Projesi, SSB ile ROKETSAN arasında imzalandı.
280119 tarihli ekleme: Cumhurbaşkanlığınca 8 stratejik askeri teknoloji hedefi belirlendi. Bunlar SSB’nın geliştirilmesine öncülük ettiği robot askerler, otonom araçlar, milli denizaltı, milli uçak gemisi, yeni nesil savaş uçağı, uzun menzilli seyir füzesi, milli uydu fırlatma sistemi ve siber ordu projeleri. Hedeflerden anlaşılacağı üzere Türkiye’nin MRBM (1000-3500 km menzilli balistik füze) hedefi yok. Uzun menzilli seyir füzesi hedefi var, o da büyük ihtimalle seri üretime geçen Atmaca’dan sonraki Gezgin projesi. Seyir füzelerinde menzil arttıkça yakıt deposunun kat kat artmasından kaynaklanan bir kısıtlanma durumu olduğu için günümüzün en uzun menzilli seyir füzeleri 2000 km civarında bir menzile ulaşabiliyorlar, yani uzun menzilli seyir füzesi projesiyle ancak bu menzillere kadar ulaşabiliriz.
Dünyada en çok korkulan tehdit gelişmiş ülkeler için dahi nükleer silahlar olduğundan onu dünyanın herhangi bir yerine intikal ettirecek balistik füzeler de bu korkudan nasibini alıyor. Balistik füze geliştirmeye çalışan ülkeler yaptırımlarla karşılaşıyor. İran da bu yaptırımlardan yıldı ve her ne kadar Kuzey Kore’den 19 adet 4000 km menzilli BM-25 Musudan IRBM almış olsa da geçen sene artık kendi füze geliştirme programını 2000 km menzille sınırlandırdığını açıkladı. Türkiye’nin de üstü örtülü baskılardan nasibini aldığından şüphem yok. Buna en güzel örnek 23 Ocak’ta Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın web sayfasında Bora füzesinin duyurulmasından yalnızca 1 hafta sonra İran’ın 1000 km’lik füze denemesi ABD Başkanı Trump tarafından “İran ateşle oynuyor” şeklinde tehdit edilmişti, ondan birkaç gün sonra da kıtalararası balistik füze kabiliyetine sahip olan Çin 1000 km’lik balistik füze deneyince ABD yine sert bir uyarı yayınladı. Kızım sana söyledim gelinim sen anla. Aslında uyarılan Türkiye idi ve Hangi menzillerde çalışmakta olduğumuzun da ipuçlarını İran, Çin ve ABD arasındaki danışıklı dövüşten anlayabildik.
Tüm kısıtlamalara rağmen İran’ın füze programında geldiği noktayı neden göstererek 2000 km menzilli füzelere kadar, Çin ve Rusya gibi kütlevi askeri tehditlere karşı da en azından onların topraklarını vurabilecek menzillerde balistik füze geliştirmeye ihtiyacımız olduğu kanısındayım. Bu da en az 7000 km menzilde balistik füzelere ihtiyacımız olduğu anlamına gelir.
8 stratejik teknoloji hedefinden bir diğeri de milli uydu fırlatma sistemi projesi. Şimşek adlı uydu fırlatma aracı (Şimşek UFA) ile 1500 kg ağırlığındaki bir uyduyu 700 km yörüngeye yerleştirebilecek kabiliyete erişmek hedefleniyor. Uydu fırlatma sistemleri sivil teknolojiler olduğu için engelleme ve baskı görmeyecek, füze programımız bu alanda gelişmeye devam edecek.
Hangi Menzildeki Füzeyle Nereleri Vurabiliriz?
300 km menzilli Bora Füzesi’nin Türkiye’nin sınırlarından erişebildiği yerler
Resimden anlaşıldığı üzere Bora Füzesi bu menziliyle Türkiye’ye tehdit gelebilecek ülkelerden sadece Yunanistan’ın başkenti Atina’ya erişebiliyor. Hatay’a yerleştirildiğinde Şam’a erim sağlayabiliyor. Kuzey Kıbrıs’a yerleştirilirse (henüz böyle bir bilgi yok) Tel Aviv’e de erişebilirken, Tahran için tehdit oluşturmuyor. Doğal olarak füzenin menzilinin uzatılması gerektiği açıktır.
500 km menzilli balistik füzelerle nerelere erişebiliriz?
500 km menzilli balistik füzelere sahip olduğumuzda Kafkasya’nın tamamını vurabilecek kabiliyete ulaşmış oluyoruz. Yunanistan’ın ve Suriye’nin ise tamamını, Irak’ın önemli bir kısmını kapsıyoruz. Kuzey Kıbrıs’a füze yerleştirsek bile Kahire’ye erişim mümkün olmuyor. Hakkari’ye yerleştirilen füze için Tahran yine uzakta kalıyor. Rusya’nın başkenti Sinop’a 1700 km uzaklıkta olduğundan ancak Rusya’nın Kafkasya topraklarını ve 4 tane S-400 bataryası yerleştirdiği Kırım’ı vurabilecek kabiliyete geliyoruz. Suudi Arabistan’a ise hâlâ tehdit oluşturmuyoruz. Yani sonuç olarak 500 km menzilli balistik füzeler Türkiye için önemli bir eşik ve kuvvet çarpanı olacaktır. Buna rağmen daha uzun menzilli füzelere ihtiyacımız kesinlikle var.
800 km menzilli füzelere sahip bir Türkiye’nin vurabildiği yerler
800 km menzilli füzeler ile belirgin bir vurucu güce erişebiliyoruz. Libya’nın doğusunu, Süveyş Kanalı ve Sina Yarımadası’nın tamamını, nihayet Tahran ve Kahire’yi, Suudi Arabistan’ın kuzeyini, İtalya’nın güneydoğusunu, Ukrayna’nın önemli bir kısmını vurabilecek kabiliyete geliyoruz. Ayrıca Hazar Denizi’nin neredeyse her yerine, Hazar’ın kuzeyinde Rusya’nın önemli askeri tesis, füze ve hava savunma test alanının olduğu Astrahan bölgesine erişebiliyoruz. Rusya için tehdit oluşturmaya başlıyoruz.
1000 km menzilli füzelerle vurabileceğimiz yerler
1000 km menzilli füzeler, görüldüğü gibi müdahil olduğumuz birçok alanda Türkiye’yi caydırıcı güç yapacaktır. Bölgesel güç iddiamız pekişecektir. Her ne kadar Somali’deki Türk askeri üssü ve Sudan’da kiraladığımız Sevakin Adası’nı bu menzille kapsayamıyorsak da oralarda bize sorun çıkaracak bazı ülkeler için caydırıcılığımız artacaktır. Dikkat ettim, Viyana’nın bu menzile girmemesi komik bir tesadüf oldu. Libya’nın doğusunda paralel bir meclis kuran Tobruk hükümeti ve Hafter güçleri için “1000 km menzilli diplomasi” imkânı sağlayabilirdik, tam sırasıydı. Bu menzili yakaladığımızda hangi yılda olacağız acaba?
Bu 4 menzil senaryosunu kafadan uydurmadım. Gelecekte duyacağımız menziller büyük olasılıkla bu şekilde olacak. Daha yüksek menziller hakkında konuşmak isterdim ancak yüklenici firmanın mühendislik kabiliyetleri ve bu zamana kadar geldiği nokta bende şüphe bırakıyor. Eğer daha uzun menzilli füzelere sahip olacaksak o da Gezgin seyir füzesi (1000-2000 km arası) ile mümkün olacak ki Sinop’a 1700 km uzaklıktaki Moskova için tehdit olduğumuz günler o günler olacak.
https://duyguadem.wordpress.com/2017/02/21/bora-fuzesi-khan-missile-gorundu/