A400M Projesi ve
Türkiye: Durum Raporu
Bu makalemizde Türkiye dahil yedi Avrupa ülkesinin katılımı ile Airbus Military Ana-Yükleniciliğinde yürütülen ve Euro22 Milyar’ın üzerindeki değeri ile Avrupa’nın en pahalı savunma projelerinden birisi olan A400M Taktik/Stratejik Ulaştırma Uçağı Projesini Türk Savunma Sanayi ve Türk Hava Kuvvetleri ekseninde ele almaya çalışacak ve gelinen son duruma ilişkin özet sunacağız.
Katılım: 1985’te başlatılan Projeye Türkiye resmen 1988’de katılmıştır. Almanya, Belçika, Fransa, İngiltere, İspanya, Lüksemburg ve Türkiye’den oluşan yedi katılımcı ülke arasındaki hukuksal, idari ve mali düzenlemeleri gerçekleştirmek üzere hazırlanan Mutabakat Muhtırası [MoU] katılımcı ülke Savunma Bakanları tarafından; OCCAR [Ortak Silahlanma İşbirliği Teşkilatı] ile katılımcı ülkeler arasındaki ilişkileri ve proje yönetimini düzenleyen Program Üst Kurulu Kararı [Programme Board Decision] ise ülke temsilcileri tarafından 22 Mayıs 2oo3’te imzalanmış ve yürürlüğe girmiştir. Yaşanan teknik sorunların üzerine programda Euro5 Milyar’ı bulan ilave maliyet artışının Airbus Military, bir bölümünün ise yedi ortak ülke arasında tedarik edecekleri uçak sayısı ile orantılı olarak karşılanmasını öngören ‘A400M Programının Devamına İlişkin Mutabakat Zaptı’ ise 5 Mart 2o1o’da Berlin’de imzalanmıştır. Buna göre yedi ortak ülke toplamda Euro3,5 Milyar’ı bulacak bir yardım paketini üstlenmiştir.
Kontrat İmza: Programa ortak yedi ülke Hava Kuvvetleri için toplam 18o A400M uçağının üretim, test ve teslimatını kapsayan A400M Sözleşmesi katılımcı ülkeler adına OCCAR ile ana yüklenici AMSL [Airbus Military Konsorsiyumu] arasında 27 Mayıs 2oo3’te Bonn’da imzalanarak yürürlüğe sokulmuştur. Türkiye’nin A400M Programına katılımına yönelik yasa tasarısı 28 Ekim 2oo5’te TBMM’nde kabul edilmiş ve 2 Kasım 2oo5’te Cumhurbaşkanı A. Necdet SEZER’in onaylamasını müteakip 6 Kasım günü Resmi Gazete’de yayınlanarak yasalaşmıştır.
Projenin Türkiye’ye Maliyeti: Türkiye, A400M Programı kapsamında Türk Hava Kuvvetleri için 1o [27 Temmuz 2ooo’de bu rakam 26 olarak deklare edilmişti] uçak tedarik edeceğini açıklamış ve bu çerçevede Euro1,496 Milyar değerinde bir sözleşme imzalanmıştır. Proje bedeli, SSM tarafından yayımlanan 2oo9 ve 2o1o Yılı Faaliyet Raporlarında Euro1,496 Milyar, 2o11 Yılı Faaliyet Raporu’nda ise Euro1,332 Milyar olarak geçmiştir. Projede yaşanan teknik sorunlar nedeniyle Euro5 Milyar’lık ilave maliyet artışı gündeme gelmiş ve Türkiye ‘A400M Programının Devamına İlişkin Mutabakat Zaptı’ kapsamında programa Euro111 Milyon tutarında ilave ödemenin yanı sıra Euro83 Milyon tutarında dolaylı finansal yardım sağlama taahhüdünde bulunmuştu.
Proje Takvimi: Sözleşmeye göre, Türkiye’nin alacağı 1o uçağın teslimatı Aralık 2oo9 - Şubat 2o14 arasında, tüm katılımcı ülkelere 18o uçağın teslimatı ise 2o21’de tamamlanacaktı.
Gecikme ve Etkileri: Airbus Military, Aralık 2oo8’de yaptığı resmi bir açıklama ile Program kapsamındaki motor ve bazı askeri sistemlerin geliştirilmesinde yaşanan sorunların, uçak teslimat takviminde üç yıllık bir gecikmeye neden olacağını duyurmuştur. Ana Yüklenici Airbus Military ve yedi ortak ülke arasında yürütülen görüşmeler neticesinde teslimat takvimi güncellenmiş ve taraflar 5 Mart 2o1o’da imzalanan ‘A400M Programının Devamına İlişkin Mutabakat Zaptı’ ile bir şekilde yeni takvime de onay vermişlerdir. Yeni teslimat takvimine göre Nisan 2o13 içinde [Airbus Military ilk teslimatı Aralık 2o12 sonunda veya Ocak 2o13 başında yapmayı hedefliyor] başlanacak teslimatlar 2o24 içinde tamamlanacaktır. Fransa’dan sonra A400M uçağının ikinci kullanıcısı olacak Türkiye ise hava Kuvvetleri Komutanlığı [HvKK]’nın uzun menzilli taktik ve stratejik ulaştırma kabiliyeti açısından önemli bir kuvvet çarpanı olarak değerlendirilen dört motorlu A400M askeri nakliye uçaklarından ilki olan MSN009’u Eylül 2o13, MSN013 numaralı ikinci uçağını 2o14’te, son uçağını ise Şubat 2o18 tarihinde teslim alacaktır. Maliyet artışı nedeniyle savunma bütçelerinde kesinti kararı alan Almanya’nın daha önce 6o olarak belirlediği ihtiyacını 53’e, İngiltere’nin de 25 olan sipariş adedini 22’ye çekmesi ile yedi ortak ülke için 18o olarak planlanan uçak sayısı 17o’e inmiştir. Malezya’nın Aralık 2oo5’te sipariş etmiş olduğu dört uçakla birlikte Proje altında üretilecek toplam uçak sayısı 174’dür.
Yerli Katkı: Türk Sanayinin Avrupa Havacılık Sanayi’ne entegrasyonu yönünde atılan en önemli adımı oluşturan A400M Programı’nda Türkiye’den TAI ve TEI [İspanyol ITP firması ile işbirliği yapmaktadır] firmaları doğrudan görev almaktadır. Selex Komünikasyon ise TAI’nin alt yüklenicisi olarak Aydınlatma Sistemi üzerinde çalışmaktadır. A400M Programı’nın tasarım ve fizibilite çalışmalarına TAI, ülkemizi temsilen başlangıcından itibaren katılmaktadır. Türkiye’nin sahip olacağı 1o A400M uçağına karşılık, Airbus Military ortağı [sahip olduğu hisse oranı %5,56’dır] olan TAI’nin sorumlu olduğu %7,15 oranındaki Yapısal İş Paketi; Ön Orta Gövde, Aileron [kanatçık] ve Spoiler [sürat freni], Paraşütçü Kapıları, Acil Çıkış Pencereleri, Kuyruk Konisi ve Arka Gövde Üst Kısmı’nın, %1,26 oranındaki Sistem İş Paketi ise Aydınlatma ve Su ve Atık Sistemlerinin tasarım ve imalatını kapsamaktadır. TAI program kapsamında Temmuz 2o12 itibariyle 4 Milyon saatin üzerinde mühendislik çalışması gerçekleştirmiştir ve seri üretim fazında ortalama 5oo TAIpersonelinin A400M Programı için çalışması planlanmıştır. A400M MSN001 uçağından itibaren TAI tasarım ve üretimi parçalar A400M uçakları üzerinde kullanılmaktadır. TAI’nin A400M Programı kapsamında üstlenmiş olduğu iş paketlerinin mali değeri proje bedelinin [Türkiye’ye maliyeti] %6’sı kadar olup bu iş payı programın tamamında Euro1 Milyar’ı aşmaktadır. Buna göre her bir A400M uçağı üzerinde ortalama Euro4-4,5 Milyon değerinde TAI ürünü parça yer alacaktır. TAI tarafından Avrupa Sivil Havacılık Otoritesi [EASA]’ne ATA33 Işıklandırma Sistemi kapsamında gönderilen tüm doküman 26 Ocak 2o12 itibarıyla onaylanmıştır. Böylelikle, ‘A400M Işıklandırma Sistemi’ A400M Tip Sertifikası kapsamında EASA tarafından onaylanan ilk TAI tasarımı sistem oldu. TAI Programda 1nci Seviye sistem, servis alanı ve acil durum aydınlatma ekipmanı için temin-tedarik sorumlusu olarak, ilk uçağı 2o12 sonunda teslim alacak olan OCCAR’ın askeri kalifikasyon gereksinimlerine uygunluk onayını alabilmek için faaliyetlerine devam etmektedir. TAI’nin 2o12 yılı içinde A400M Programı kapsamında 6 set gövde komponenti ve uçuş yüzeyleri ile 5 set aydınlatma ve su/atık sistem ekipman teslimatı yapması planlanmıştır. Temmuz 2o12 itibariyle 3 set gövde komponenti sevkiyatı ile 2 set sistem ekipman teslimatı gerçekleştirilmiştir.
Uçağı güçlendiren ve ABD ile Batı Avrupa’da bugüne kadar geliştirilmiş en güçlü turboprop motoru olan TP400-D6 motorunun %2,45’inden sorumlu olan TEI ise Proje kapsamında; Ön Yapısal Destek Modülü [Front Bearing Structure Module] ve Egzoz Modülü [Exhaust Nozzle Module] ile Projeye Özel Test Ekipmanı [Special to Project Test Equipment/SPTE]’nın tasarım, geliştirme, prototip üretim, montaj, test, seri üretim ve satış sonrası destek faaliyetlerini gerçekleştirmektedir. TEI bu çerçevede seri üretim uçakları olan Fransız Hava Kuvvetleri’nin MSN007 ve MSN008 ile Türk Hava Kuvvetleri için üretilen MSN009 numaralı A400M uçaklarında kullanılacak motorlara ait modüllerin sevkiyatlarını tamamlamıştır. TEI, Proje kapsamında önümüzdeki 25 yılda yaklaşık Euro12o Milyon tutarında bir ihracat cirosu elde etmeyi öngörmektedir. Şirket sorumlu olduğu modüllerin geliştirilmesi kapsamında motor geliştirme sürecinin başlangıcından bu yana yaklaşık 2.5oo adam/ay’lık bir ArGe çalışması gerçekleştirmiştir. motor geliştirme sürecinin ilk dönemlerinde yaklaşık 3o TEI ArGe personeli ITP firmasının Madrid ve Bilbao tesislerinde görev almıştır.
Projede görev alan bir diğer Türk firması ise Gate Elektronik’tir. A400M projesi kapsamında uçak motorlarının kontrol birimi için Gate Elektronik mühendisleri 4,5 yıl süreyle İspanya’da EADS tesislerinde ITP mühendisleriyle birlikte çalışmıştır. Ayrıca 22 mühendis Toulouse, Fransa’da Airbus için uçaktaki aviyonik sistemlerin test programlarını geliştirmek üzere test programı yazmışlar ve şirketin yazılım faaliyetlerindeki toplam iş hacmi Euro2o Milyon’u aşmıştır.
A400M: Azami kalkış ağırlığı taktik konfigürasyonda 2,5G ile 13o ton, lojistik görevlerde ise 2,25G ile 141 ton olan A400M uçağının azami faydalı yük kapasitesi taktik rolde 3o ton, lojistik kullanımda ise 37 ton olarak öngörülmüştür. Azami görev irtifası normal görevlerde 11.3oom [37.oooft], özel görevlerde ise 12.2oom [4o.oooft] olarak planlanan A400M, 37 ton yük ile 3.295km, 3o ton yük ile 4.535km ve 2o ton yük ile 6.39okm menzile sahip olacak. Uçağın boş uçuştaki menzili ise 8.7ookm. Havada yakıt ikmal kabiliyeti sayesinde uçağın görev menzili bu rakamların birkaç katına kadar artırılabilecektir. A400M, üstün aerodinamik tasarımı ve her birisi 11.oooshp gücündeki dört TP400-D6 turboprop motoru sayesinde uçak 78okm/s [422 knot] seyir hızına ulaşabilecek. A400M, 34o m3 hacme sahip kargo bölümünde bir seferde 116 asker/paraşütçü komando veya 66 sedye ve 25 sıhhi personel ya da dokuz paletli yük ile 54 komando taşıyabilecektir. 17,71m uzunluğunda, 4m genişliğinde ve 3,85m [kanatların arkasındaki bölümde 4m’ye çıkmakta] yüksekliğindeki kargo bölümünde iki AH-62 Apache veya iki Tiger taarruz helikopteri ya da bir AS-532 Cougar veya NH90 genel maksat helikopteri veya üç M113 ZPT ya da bir M270 MLRZ lançeri ile roket yükünü taşıyabilecek. Kısa ve yumuşak arazi performansı sayesinde asfalt pistlere bağımlılığı azalan A400M, 24 ton faydalı yük ve 1.6ookm uçuş için yeterli dahili yakıt ile 65om uzunluğundaki hazırlanmamış bir piste inebilecek ve yine aynı ağırlık ile 1.2oom uzunluğundaki bir pistten kalkabilecek. A400M uçağı, pilot, yardımcı pilot ve yükleme sorumlusu [LoadMaster] olmak üzere üç kişilik mürettebata sahiptir.
5o,5 ton [111.33olb] dahili yakıt taşıma kapasitesine sahip olan A400M, iki gün içerisinde probe tipi yakıt ikmal sondasına sahip uçak ve helikopterlere yakıt ikmali gerçekleştirebilecek tanker uçağa dönüştürülebilmekte. Airbus Military bu süreyi bir güne düşürmeyi hedefliyor. Uçak 5.oooft irtifada 1o5 ila 115 knot, 25.oooft irtifada ise 28o ila 3oo knot sürat yapabilmesi sayesinde; AW101 Merlin, CH-53 Sea Stallion, EC725 Caracal ve HH-60 Pave Hawk ile Eurofighter, F/A-18 Hornet ve Mirage 2000 gibi uçaklara yakıt ikmali yapabilecek. Yakıt ikmali uçağın iki kanadı altına yerleştirilecek ‘house and drogue’ tipi yakıt ikmal podları veya hemen gövde altına yerleştirilecek Gövde Yakıt İkmal Ünitesi [FRU] vasıtasıyla yapılabilecek. Daha üretim aşamasında kanat altı yakıt ikmal podu entegrasyonu için gerekli elektrik donanımı/kablaj ve yakıt tesisatı döşenmiş olduğu için A400M podların takılması ile iki saat içerisinde iki noktadan ikmal kabiliyetli bir tankere dönüştürülebilmekte. Yakıt ikmal podlarının dakikada 1.5oo litre [4oo ABD galonu] yakıt transferi yapabileceği belirtiliyor. Yine yakıt ikmali için gövde altına yerleştirilecek Hose and Drum Ünitesi [HDU] ile dakikada 2.25o litre [6oo ABD galonu] yakıt transfer edilebilecek. Düşük yakıt tüketimi sayesinde A400M uçağının kanatlarda ve Orta Kanat Kutusu içerisinde taşıdığı 5o.5 ton ağırlığındaki dahili yakıtının 35 tonunu dört saatlik bir tanker görevi sırasında diğer uçak veya helikopterlere transfer edebileceği belirtiliyor. Ayrıca gerektiğinde tanker rolünde kargo bölümünde her birisi 5,7 ton [12.6oolb] kapasiteli iki adet yakıt tankı [FRU ve HDU için] taşınabilecek ve söz konusu ekstra yakıt tanklarında değişik tipteki hava araçlarına yakıt ikmali yapabilmesine imkan tanımak üzere farklı tipte yakıt yer alabilecek. Uçak gövdesi üzerinde önde ve arkada yer alan gündüz ve gece görüş kabiliyetli üç kamera sayesinde havada yakıt ikmal işlemleri emniyetli bir biçimde icra edilebilecek.
Türk Hava Kuvvetleri ve A400M
TÜRK Hava Kuvvetleri 21nci yüzyıl harekat isterlerine göre tasarlanmış yeni nesil bir taktik/stratejik ulaştırma uçağı olan A400M’yi halen Kayseri’de konuşlu 221nci Filo Komutanlığı [Çağrı Adı: Esen] envanterindeki emektar C-160D Transall nakliye uçaklarıyla değiştirmek üzere tedarik etmektedir. Airbus Military verilerine göre 13 A400M uçağı, 29 C-130B/E uçağı ile gerçekleştirilebilecek bir görevi yerine getirebiliyor. Airbus Military yetkilileri bir A400M’nin 2,3 C295 ve 2,1 C130 Hercules uçağına eşit olduğunu iddia etmekteler.
Türk Hava Kuvvetleri’nin teslim alacağı ilk uçak olan Üretici Seri Numarası 009 [MSN009] Başlangıç İşletim Kleransı [IOC], ikinci uçak MSN013 ise Standart İşletim İzni-1 [Standart Operating Clearance/SOC1] konifgürasyonunda teslim edilecekler. Kalan uçakların teslimatları ise yılda iki uçak şeklinde 2o18’de tamamlanacak. Teslim alınacak uçaklar Proje sürecinde yazılım ağırlıklı yenileştirme ile en son standart olan SOC3 [Alçak İrtifa Uçuş kabiliyeti] seviyesine yükseltileceklerdir. Airbus Military halihazırda A400M’nin askeri sertifikasyon sürecinde önemli bir aşamayı temsil eden ve TP400-D6 motorunda yaşanan teknik sorunlar nedeniyle başlangıcı bir süre ertelenen Fonksiyonellik ve Güvenilirlik Testi [FRT]’nin tamamlanması ile birlikte bir süreliğine ara verilen Demo Turlarına yeniden başlamayı planlamaktadır. Airbus Military yetkililerine göre daha önce Haziran ayı için planlanan Türkiye ziyareti, Uçuş Test Programı kapsamında ortaya çıkacak fırsatlara paralel olarak önümüzdeki Ekim ayı içinde gerçekleştirilebilir. Üç veya dört gün sürmesi beklenen Türkiye’deki Demo Turu daha önce planlandığı üzere Ankara [Etimesgut] ve Kayseri [Erkilet] illerini kapsayacak ve uygun olması durumunda en son test ve geliştirme uçağı olan MSN006 ile gerçekleştirilecek. Uçağın Türk Hava Kuvvetleri’ne tanıtılmasını hedefleyen ziyaret kapsamında A400M MSN006 ile yapılacak gösteri uçuşlarına Türk Hava Kuvvetleri pilotlarının da katılması planlanmıştır.
A400M Programı kapsamında ilk parti Pilot, Yükleme Sorumlusu [LoadMaster] ve Bakım Ekibi eğitimleri Airbus Military tarafından Proje kontratı altında sağlanmaktadır. Türk Hava Kuvvetleri personeline Sevilla’da kurulan Uluslararası Eğitim Merkezi [ITC Seville]’nde verilecek Hizmete Giriş Eğitimi kapsamında ilk Pilot ve Yükleme Sorumlusu eğitimlerine Nisan 2o13’te başlanılacak. Edindiğimiz bilgiye göre toplam 16 pilot ile 1o Yükleme Sorumlusu’ndan oluşacak ilk grubun eğitimi 2o14 içinde tamamlanacak. Eğitim; A400M Pilot Temel Tip Kursu, Eğitmen Pliot Kursu ve Tazeleme Kursu’ndan oluşacak. Üç ay süreli A400M Temel Tip Kursu [Basic Type Rating]’nda her bir uçuş ekibi [iki pilottan oluşuyor] Thales, İngiltere tarafından geliştirilmekte olan A400M Tam Uçuş Simülatörü [TUS]’nde 76 saat süreli [her bir pilotun yaklaşık 4o saat TUS’nde uçuş yapması bekleniyor] bir simülatör eğitiminden geçirilecek, ardından en az bir sorti gerçek A400M uçağı [MSN006] ile uçuş yapacak. A400M Programı kapsamında eğitim programı ve eğitim hizmeti satın alma çalışmaları OCCAR koordinasyonu ve sorumluluğunda yürütülmektedir. Bakım ekibinin eğitimlerine ise Mart 2o13’te başlanılacak. Edindiğimiz bilgiye göre eğitim programına katılacak yaklaşık 8o kişiden oluşacak Türk Hava Kuvvetleri bakım ekibi değişik kurslardan geçirilecek ve eğitimler 2o13 sonuna kadar tamamlanacak. Airbus Military, ITC Sevilla’da icra edilecek Pilot, Yükleme Sorumlusu [LoadMaster] ve Bakım Ekibi eğitimlerine 2o13 ve 2o14 sonrasında da ilave Türk Hava Kuvvetleri personelinin katılmasını beklemektedir.
A400M uçaklarının düzenli bakımı ve yüksek göreve hazırlık oranı ile görevlerini ifa edebilmeleri için Entegre Lojistik Destek [ELD/ILS] ve Hizmet İçi Destek [ISS] faaliyetleri büyük önem arzetmektedir. ELD/ILS hizmeti A400M ana kontratı kapsamında belli bir süre için Airbus Military tarafından sağlanacaktır. ISS hizmeti için ise her bir kullanıcı ülke Airbus Military ile ilave bir kontrat imzalayacaktır. Bu çerçevede Airbus Military, Hizmet İçi Destek [ISS] kontratına yönelik teklifini geçtiğimiz Nisan ayı içinde HvKK’na teslim etmiştir. 2o12 sonundan önce imzalanması beklenen ISS kontratının beş yıl süreli olması ve HvKK envanterine girecek A400M uçaklarının tamamını kapsaması planlanmıştır. Edindiğimiz bilgiye göre teklif şu an HvKK tarafından incelenmekte ve sunulan teklifi daha anlaşılır kılmak ve kullanıcının kafasına takılan sorulara cevap sunmak üzere HvKK ile Airbus Military arasında bazı çalıştaylar düzenlenmekte. İki taraf arasındaki asıl görüşmelere Eylül 2o12’de başlanması bekleniyor.
ISS uyarınca Türk Hava Kuvvetleri personeli uçağın komple Hat Bakımı [1nci Seviye]’ndan sorumlu olacak ayrıca Kayseri’deki 12nci Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlığı bünyesinde motor, tekerlekler ve lastikler gibi uçağın bazı alt komponentlerine/sistemlerine yönelik bakım atölyeleri tesis edilecek. Diğer yandan, Türk Hava Kuvvetleri’nin sahip olacağı A400M’lerin yanı sıra ileride A400M sahibi olacak diğer kullanıcılara da Hizmet İçi Destek [ISS] hizmeti sunacak Airbus Military Türkiye [AMTR] isimli bir ortak şirketin kurulumuna yönelik olarak, geçtiğimiz Haziran ayı içinde TAI ile Airbus Military arasında Mutabakat Muhtırası [MoU] imzalanmıştır. AMTR şirketi Türk Hava Kuvvetleri A400M uçaklarının, uçak seviyesi bakım dahil, tüm lojistik desteğini Hava İkmal Bakım Merkezleri, THYTeknik ve diğer yerli sanayinin kabiliyetlerini de kullanarak sağlayacaktır. Dolayısıyla uçakların Depo Seviyesi Bakım [DSB] için Sevilla’ya gitmelerine gerek kalmayacak. Edindiğimiz bilgiye göre Türk Hava Kuvvetleri ile Airbus Military arasında ISS kontratının imzalanmasını müteakip AMTR şirketi yurt içinden tedarik edilecek hizmetleri destekleyip yönetecek. Ayrıca Airbus Military tarafından sağlanacak hizmetleri tamamlayıcı faaliyetleri de yürütecek. AMTR bu çerçevede 2nci ve 3ncü Seviye Bakım hizmetlerinin yönetimi ile taahhüt edilen hizmet seviyesinin garanti altına alınabilmesi için Malzeme Destek Hizmeti’nin bir parçası olarak Airbus Military’nin yerel deposunu yönetecek. A400M uçaklarına yönelik DSB hizmetinin ise Airbus Military’nin alt yüklenicisi olarak görev yapacak Türk Teknik tarafından sağlanması ve bu işlemlerin yine AMTR şirketi tarafından yönetilmesi planlanmıştır. AMTR’nin genel merkezi Ankara’da olacak, ancak destek ve hizmeti sunumu konusunda faaliyet gösterecek personelin tamamı Kayseri’de görevlendirilecek.
Fransız Hava Kuvvetleri, MSN007 numaralı A400M uçağı ile birlikte iki yedek TP400-D6 turboprop motorunu da tedarik edecektir. Türk Hava Kuvvetleri’nin bu çerçevede herhangi bir yedek motor siparişi verip vermediğine ilişkin bir sorumuza cevaben Airbus Military yetkilileri, Türk Hava Kuvvetleri’ne sundukları ISS teklifinin motor desteği konusunu içermediğini, motor desteğine yönelik ek teklifin bu yaz içinde sunulacağını ve yedek motor sayısının bu süreç sonunda Türk Hava Kuvvetleri tarafından belirleneceğini ifade ettiler.
A400M Dahili/Harici Aydınlatma Sistemleri ve SELEX Komünikasyon
AVRUPA Havacılık Sanayi’nin en önemli ortak projelerinden birisi olan A400M Programı kapsamında Dahili/Harici Aydınlatma Sistemi’nin temin edilmesine yönelik projenin SELEX Komünikasyon AŞ tarafından üstlenilmesiyle birlikte, Türkiye’de bir ilk gerçekleştirilerek, uçak aydınlatma sistemlerinin ülkemizde tasarım ve üretim kabiliyeti kazanılmasına yönelik önemli bir adım atılmıştır.
SELEX Komünikasyon, 2oo5 içinde TAI Alt Yükleniciliğinde, A400M Uçağı, Aydınlatma Sistemi Ekipmanının tasarımına başlamıştır. Türkiye için yeni ve daha önceden üzerinde çalışma yapılmamış bir alanda yaklaşık beş yıl süren ürün geliştirme ve kalifikasyon süreci sonunda SELEX Komünikasyon ürün portföyünde hem sivil amaçlara yönelik, hem de askeri görevler için özel tasarlanmış ürünler oluşmuştur. Bugüne kadar alışılagelmiş ürünlerin bir adım ötesinde, tasarlanan ürünlerin özellikle gelişmekte olan LED teknolojisi kullanan ve yüksek ömür, düşük bakım ihtiyacı olan ürünler olması hedeflenmiştir. Hava platformları için özgün ürünler tasarlama becerisini kazanmak beraberinde kendisine özgü ciddi kurumsal değişiklikleri de beraberinde mecbur kılan Proje kapsamında, Avrupa Sivil Havacılık Otoritesi [EASA]’nden alınan Üretim Organizasyonu Onayı [Production Organisation Approval/POA] ‘Part 21 Subpart G’ bunlardan birisidir. Türkiye’de TAI’den sonra bu belgeye sahip ikinci şirket SELEX Komünikasyon’dur.
Her bir uçak için 48 farklı parça numarasıyla 132 ekipman teslim edilmekte olup, bugüne kadar geliştirme fazında kullanılan beş uçağa yönelik teslimatlar tamamlanmış ve 2o12 başından bu yana seri üretim uçakları olarak kabul edilen MSN007, MSN008 ve MSN009 teslimatları kısmen gerçekleştirilmiştir. 2o13 ve ilerleyen yıllarda seri üretim fazının hızlanarak devam etmesi planlanmıştır. Söz konusu ekipman uçağın içinde ve dışında bütün bölgelere dağılmış durumda bulunmaktadır. Bu çeşitlilik nedeniyle uçakla ilgili çok değerli kazanımlar edinilmiştir. Yenilikçi olarak, A400M uçağıyla EASA tarafından onaylanan ilk LED’li beyaz renk çarpışma önleyici ışığımız hizmete sokulmuştur.
A400M Programı’nda seri üretim fazına geçilmekte olup, başarılı uçuş ve müşteri teslimatlarının yapılmasının ardından, dünyanın çeşitli hava kuvvetlerinden birçok ilave uçak siparişi geleceğine kesin gözü ile bakılmaktadır. Bu hedef doğrultusunda Proje kapsamında tamamı Türk mühendisleri ve teknisyenleri tarafından tasarlanıp üretilen gece görüş uyumlu aydınlatma ekipmanları dünyanın çeşitli hava kuvvetlerine ihraç edilecektir. Halihazırda A400M Projesi ile elde edilen teknoloji ve bilgi birikimi sayesinde SELEX Komünikasyon, C-130 Erciyes Modernizasyon Projesi ve HÜRKUŞ gibi milli geliştirme projelerinde de, yerli katkı yapabilen bir kuruluş olarak ana yüklenici TAI’ye tasarım ve üretim hizmeti sağlamaktadır.
Airbus Military ve TAI Türkiye’de Ortak Şirket Kurmak için MoU İmzaladı
AIRBUS Military ve TAI [Türk Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ], Türkiye’de ortak şirket kurmak için Haziran ayı içinde bir mutabakat muhtırası [MoU] imzaladı. MoU, Airbus Military Türkiye Servis Program Müdürü Matthias FINK, TAI Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın KAYA ve TAI Yapısal Grup Başkanı Bekir Ata YILMAZ’ın hazır bulunduğu bir törenle imzalandı. Airbus Military Türkiye [AMTR] adı altında hizmet verecek olan şirket, Türk kanunlarına tabi olacak ve Türkiye’nin sahip olacağı A400M’lerin yanı sıra ileride A400M sahibi olacak diğer kullanıcılara da hizmet içi destek verecek. Şirket TAI ve Airbus Military yönetiminde olacak ve Türkiye’de iki tarafın da kabul ettiği bir noktada kurulacak. Bundan sonraki adımda şirketin yönetim yapısına karar verilecek ve sermaye ihtiyaçları belirlenecek.
Airbus Military CEO’su Domingo Urena RASO: “Ortağımız TAI ile Türk A400M’lerine hizmet içi destek vermek üzere ortaklığımızın bu ilk aşamasını tamamlamış olmaktan dolayı büyük mutluluk duyuyoruz. TAI hem Airbus, hem de Airbus Military ile oldukça uzun zamandır ortak çalışıyor ve bu ilk anlaşma, uçağın hizmete girişini daha pürüzsüz bir hale getirirken tüm filonun da ihtiyaçlarının kapsamlı olarak sağlanmasına imkan verecek. Nihai hizmet anlaşmasını imzalamayı ve Türk Havacılık Sanayi ile bağlarımızı daha da sağlamlaştırmayı dört gözle bekliyoruz” dedi. TAI Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın KAYA ise konuyla ilgili olarak: “A400M programında çalışmaya 2oo3’te AMSL’in ortağı olarak ve önemli tasarım ve üretim sorumlulukları üstlenerek başladık. Uçağın tasarım aşaması neredeyse sona erdi ve seri üretime geçildi. Şimdi zaman programın sürdürülebilirliğini destekleme zamanı. Bu TAI-AMSL ortaklığı Türk Hava Kuvvetleri’ne uygun maliyetli lojistik çözüm sağlamanın yanı sıra ileride çıkacak yeni müşterileri de kapsıyor olacak” dedi.
